Vandaag was de eerste dag van een cursus die het Nationaal Park de Hoge Veluwe de ‘Groencursus’ noemt. Het is een cursus die personeel, maar ook voor vrijwilligers, zoals ik, die ons voorziet van de nodige informatie over het park.

Vandaag draaide alles om de flora. Het zal duidelijk zijn dat er vele plantensoorten voorkomen in het park, te veel om allemaal te behandelen in één dag, dus hebben we ons beperkt tot de bomen en de planten die leven op en om het stuifzand, de vochtige heide en op en rondom de droge heide.

Zoals de meeste mensen wel weten zijn er naald- en loofbomen. Beide soorten komen in grote variëteit in het park voor en dus beperk ik me hier bij enige leuke en bijzondere wetenswaardigheden over bomen.

Om te beginnen, weet u dat er trekhout en drukhout bestaat? Naaldbomen vormen drukhout, ze doen dat om te zorgen dat de boom niet (kr)omwaait. Er wordt extra hout gevormd die de boom als het ware, tegen de wind in, overeind duwt. Het extra hout wordt dus gevormd aan de luw zijde van de boom, de kant die dus niet in de wind staat. De loofboom doet het tegenovergestelde die vormt trekhout, waarmee hij de boom als het ware overeind trekt. Dit hout vormt zich aan de wind zijde van de boom.

Op de foto van de omgehakte boom is aan de stervormige roodbruine verkleuring, goed te zien dat het hier om een den gaat, een den heeft namelijk takken kransen. De verkleuringen zitten op de plaats waar vroeger takken zaten. Ook het drukhout is goed te zien. Aan de rechterkant heeft zich duidelijk meer hout gevormd dan aan de linkerkant.

Vandaag kwam ik er ook achter waarom men altijd dennen hout in mijnen gebruikte. Wist u dat “het spreekt voor het breekt?” Dennenhout kraakt en piept enige tijd voordat het breekt, andere houtsoorten doen dat niet, men kreeg door het gekraak en gepiep dus de kans om op tijd weg te wezen voordat de boel instortte.

Na deze grote planten hebben we het ook over wat kleinere plantensoorten gehad. In het Nationaal Park zijn nog zandverstuivingen en we hebben onder meer gekeken naar de planten die daar een einde aan proberen te maken. Dat proces begint met een dun laagje algen, gevolgd door een grassoort de Zandzegge. De Zandzegge wordt ook wel de ‘naaimachine van het zand’ genoemd. Hij heeft een wortelstok onder de grond en de plantjes groeien in een soort stik patroon, vandaar de bijnaam. Al gauw verschijnt er ook het eerste Buntgras (zie foto rechts) polletjes blauw groen gras. Als het Buntgras weer onderstuift, groeit het gemakkelijk weer boven het zand uit. Tussen het Buntgras en de Zandzegge vestigen zich korstmossen (zie foto links) en ruighaarmossen. Op de Hoge Veluwe zijn de randen van de zandvlakten met tal van korstmossen begroeid. Deze zogenaamde ‘korstmossteppen’zijn uniek in Europa.

Tot slot hebben we het gehad over de gebieden in het park met droge heide en met vochtige heide. De vochtige heide bevindt zich vaak dichtbij een ven. Dop heide komt daar veelvuldig voor. Maar ook de Klokjesgentiaan komt er veel voor. Natuurlijk hebben we de Klokjesgentiaan gisteren niet gezien, want hij bloeit van juli tot september, maar er is wel een interessant verhaal te vertellen rondom dit plantje, en dat wil ik u niet onthouden. Het gaat over een bijzondere driehoeksverhouding, tussen een plant en twee insecten soorten. De Klokjesgentiaan krijgt namelijk vlak voordat hij gaat bloeien bezoek van een vlinder, het Gentiaanblauwtje. De rupsen van deze vlinder eten van de bloemdelen, en laten ze zich vervolgens op de grond vallen. Ze worden daar door mieren als hun eigen larven gezien en meegenomen naar het mierennest. Daar koesteren de mieren de rups die een zoete stof produceert. Het maakt de mieren zelfs niet uit dat de rups zich ten goede doet aan hun nakomelingen. Zodra de de vlinder uit de pop komt moet hij snel wegwezen want hij mist de nestgeur en zal onherroepelijk worden op gegeten door de mieren.

U ziet we hebben een boeiende en leerzame dag gehad, ‘s morgens de theorie en ‘s middags een excursie door delen van het park om een aantal planten in levende lijve te kunnen zien. Ik heb genoten van deze dag en verheug me nu al op de volgende cursus dag!