Zoals ik gisteren al vertelde ben ik gisteren naar Amsterdam geweest. Mijn doel, samen met 5 mede rondleiders, was het van Gogh Museum waar een speciale tentoonstelling over het werk van Vincent van Gogh “Van Gogh en de kleuren van de nacht”.
Mevrouw Kröller-Müller heeft tijdens haar leven veel schildrijen van, van Gogh gekocht en dus interesseert van Gogh ons zeer. Eén van de kunstwerken van, van Gogh, die denk ik een ieder van jullie ook kent, zijn De aardappeleters. Ook dat schilderij past in de tentoonstelling kleuren van de nacht. In het KMM (Kröller Müller Museum) hangen De aardappeleters en dus verwachtte ik dat schilderij ook in Amsterdam te zien te zullen krijgen. Ik kreeg, en dat was heel vreemd, wel De aardappeleters te zien maar niet die uit het KMM. Nu weten mijn collega’s over het algemeen veel meer van kunst dan ik dus vroeg ik aan hen hoe het zat. Sommigen wisten niet eens, schande o schande, dat ‘De aardappeleters’ ook in het KMM hangen. Het antwoord op mijn vraag kwam niet, en omdat ik dit soort vragen nooit naast me neer kan leggen, ging ik thuis gekomen op zoek naar antwoorden. Het leverde een interessant verhaal op dat ik jullie niet wil onthouden.
De Aardappeleters.
Van Gogh maakte De aardappeleters in april/mei 1885 toen hij in Nuenen woonde. Vincent van Gogh zag dit werk als een soort meesterproef. Hij koos een moeilijke compositie om te bewijzen dat hij op weg was een goede figuurschilder te worden. Bovendien wilde hij een echte ‘boerenschilder’ zijn, net als de Franse meester Jean François Millet en Jozef Israëls die hij zeer bewonderde.
Boerengezin aan tafel door Jozef Israels in 1882 (van Gogh Museum)
Met de aardappeleters probeerde van Gogh een heel realistisch ‘boerenschilderij’ te maken, zonder de werkelijkheid te idealiseren of – zoals andere schilders volgens hem deden – ‘zoetsappig’ te maken. Hij wilde benadrukken dat deze mensen ‘met de handen die ze in de schotel steken, zelf de aarde hebben omgespit en […] dat zij hun eten zo eerlijk verdiend hebben’. Voor de gezichten streefde hij naar ‘de kleur van een goed stoffige aardappel, ongeschild natuurlijk’.
Op de eerste compositiestudies van De aardappeleters – een tekening en een olieverfschets – zijn slechts vier figuren afgebeeld, gegroepeerd rond een tafel met een schaal aardappelen.
Studie voor De aardappeleters (van Gogh Museum)
In een latere schets voegde hij een vijfde persoon toe. De anderen schoven een stukje op. Omdat de vrouw rechts hierdoor te ver van de aardappels af kwam te zitten, liet de schilder haar koffie inschenken. Het resultaat is vreemd, want ook in van Gogh’s tijd was koffie met aardappels geen gebruikelijke combinatie. Van deze schets maakte hij de eerste grote versie van het schilderij. Het doek is tamelijk schetsmatig opgezet, waarin onder meer de lichteffecten weinig gedetailleerd zijn uitgewerkt. Dit schilderij hangt nu in het KMM.
Eerste grote versie van De aardappeleters (Kröller Müller Museum)
Met dit compositieschema was van Gogh blijkbaar heel tevreden. Hij gebruikte het voor het uiteindelijke schilderij en maakte zelfs al een uitgewerkte litho van het tafereel nog voordat hij aan de definitieve versie was begonnen!
Lithografie van De aardappeleters uit 1885
Deze stuurde hij naar zijn broer Theo en naar enkele kunsthandelaars. Noch de litho, noch het voltooide schilderij bracht hem echter het gehoopte succes. Er kwam daarentegen nogal wat kritiek op het werk, met name op de houterige poses van de figuren.
De uiteindelijke versie van De aardappeleters (van Gogh Museum)
De geschiedenis van De aardappeleters verklaart dus waarom er én in het KMM én in het van Gogh Museum een versie van De aardappeleters hangt. Hoewel De aardappeleters een bekend schilderij is en ook zeker knap gemaakt is gaat mijn voorkeur toch meer uit naar het fleuriger werk van van Gogh maar daar over morgen meer.
(alle foto’s komen van het internet. De informatie is afkomstig van de site van het van Gogh Museum en het boek ‘Van Gogh en de kleuren van de nacht’.)
fotolog Albert & Mara vanaf de Costa del Sol
Nu we weer terugzijn in Nederland gaan we deze informatie op z’n gemak de komende week lezen. Bedankt voor alle moeite de je gedaan hebt.
Saludos de Albert y Mara
boomkruiper
Maar deze man had lak aan conventies en bleef trouw aan zichzelf en dat zouden meer mensen moeten doen!
Illness
Ik kan niet echt zeggen dat ik het in mijn woonkamer zou hangen maar is toch mooier dan al die abstracte kunst..
Daisy
Een schilder met een fascinerend (maar ook droevig) levensverhaal. In het voorlaatste jaar van het middelbaar onderwijs moesten we een verslag maken van één beroemde schilder. Toen koos ik voor Van Gogh. Een extra opdracht was om met dezelfde techniek een schilderij na te tekenen met potloden. En daarrond 6 kleine tekeningen van schilders met dezelfde stijl als Vincent. Het was een boeiende opdracht, ik denk er graag aan terug.
PLATO
Heel interessant. Nu ga ik het einde van de maand met Maria naar het van Goghmuseum en kan haar op voorhand dit verhaal al vertellen. Erg leuk om te weten.
PLATO
Heel interessant. Nu ga ik het einde van de maand met Maria naar het van Goghmuseum en kan haar op voorhand dit verhaal al vertellen. Erg leuk om te weten.
marjolijn
Ja, dit wist ik, op school vroeger eens een werkstuk over van Gogh gemaakt. En een schoolreis naar het van Goghmuseum.
Hier ook altijd veel van Gogh in de omgeving, de meester heeft hier nogal wat rond gezworven. geef mij ook maar de fleurige, zonnige schilderijen.
Redstar
Als zoon van een beeldend kunstenaar heb ik dit allemaal met de paplepel mee gekregen. Verplichte kost zal ik maar zeggen
Sary
Dat wist ik niet Elmar en ik ben niet de enige zie ik.
Leuk om te weten!
Liefs van sarewiets en de bengels
Muzzzz
tja….hoewel het schilderij wereld beroemd is heeft het ook niet mijn voorkeur Elmar.
sisely
Zo te zien een leerzam dagje gehad of niet??? en zo heb ik weer wat bij geleerd.
Marjan
Hé, wat leuk om te weten! En ik vind dit zovee mooier dan al die moderne kunst.
Leo
Schitterende verhandeling over kunstzaken die we normaal gesproken als vanzelfspreken tot ons nemen maar door o.a. jouw uitleg even langer op ons laten inwerken. Dank voor dit kunstzinnige logje….Inspirerende stad he dat Amsterdam!?
Etje
Heb nooit geweten dat er verschillende versies van het schilderij waren,
ben nu weer wat slimmer (?) geworden.
Groetjes
Leidse Glibber
Mooi he het van Gogh museum , ben er wwen paar jaar gelden voor het laatst geweest maar heb echt gnoten.
Leuk die uitleg van je.
Hanny
Een heel interessant verhaal. Ik heb nooit geweten dat er meerdere versies waren. Maar net als jij, houd ik meer van het kleurrijke werk van Van Gogh.
Thérèse
Het heeft mij vroeger ook verbaasd dat ik opeens in het v. Gogh ook Aardappeleters aantrof en dacht: “Vergis ik mij nu?” Later kwam ik er achter hoe het zat. Maar die litho kende ik weer niet.
Ik hoop ook nog naar de tentoonstelling te gaan. Misschien dit net een extra stimulans.
Groetjes Th.
Di Mario
Kijk het is maar goed dat je zo leergierig bent,
want deze info wist ik nog niet, maar is nu
zeker opgeslagen in mijn harde schijf.
Love As Always
Di Mario
Renesmurf
Een mooi verhaal zeg, dat wist ik niet.
Ik wil dat museum ook eens van binnen zien.
Van buiten is het lelijk!
Natazz
Ik heb ooit op de lagere school een project erover gemaakt dus ik wist het wel maar was het eigenlijk weer vergeten. Nu jij het hebt opgeschreven komt het weer boven. haha
WWW.BRILLIE.NL
Oude meesters hangen hier niet aan de muur. Alleen jonge smeerders van verf, die zijn nu nog te betalen.
hanscke
Ik word altijd een beetje triest van dit soort schildrijen. Zo troosteloos
Me!
Ik wist niet dat er zoveel vooraf gaat aan een uiteindelijk schilderij.
marjolein
Droefgeestig zijn deze schilderijen van de aard.eters
Ellende proef je boven de aard. uit
Leuk zo`n verhandeling over het hoe en waarom
Dag en bedankt
Han
Prachtig dat je het voor ons even hebt uitgediept, leuk om te lezen met mooie voorbeelden!
Jetske
Heel goed dat je voor ons hebt verder gezocht. Ik vind het wel een bijzonder verhaal en wist echt niet dat er meerdere schilderijen waren.
HH
fijn om de achtergrond te weten over dit schilderij.ik ken het schilderij en vind het leuk om nu er ook wat over te kunnen vertellen als het zo ter sprake komt.
groetjes van HH
Jeroen
Hoewel ik het Vincent niet nadoe, ben ik niet echt een liefhebber van zijn schilderijen. Rembrandt heeft meer mijn bewondering. Maar vooral Jan Steen. Je weet wel, die schilder die een paar jaar in Delft woonde, pal naast het pand waar je neef zijn restaurant heeft.
Kroosduiker
Je hebt er een mooi log van gemaakt met veel info, het las lekker weg, bedankt!
ank
Dag Elmar,
Wat een prachtig stukje historie, een stukje mooie geschiedenis. Ach zijn levensverhaal was niet mooi, maar zijn werk en naam zullen blijven voortbestaan.
Wat een prachtige tuin heb je nu, en je lieve poes. Helemaal te WaauW zeg ik dan? Natuurlijk zag ik het kleine kikkertje, bang dat je hem iets zou doen.
Je hebt zulke schitterend mooie foto’s gemaakt!! Dank je wel voor het delen met mij (en alle anderen!)
groetjes
ank
Pia
Ooit in een grijs verleden heb ik eens een werkstuk gemaakt over Vincent, waarschijnlijk voor het vak tekenen. Hij deed van alles he om maar op te vallen. Maar dit is inderdaad een beroemde.
Elise
Ik ben vroeger, met school, naar al de musea rond het museumplein geweest maar ik heb er niets mee. Ik ben geboren in de Van Goghstraat en het doet mij niets .. nee van Gogh kan mij neit bekoren ..
Fijne avond, ELise
Liesbeth
ik heb zoveel bewondering voor die man. Altijd al gehad. Echt interessant om te lezen hoe dat nou zit. Ook dit is Vincent, ongelofelijk dat men het toen in zijn tijd niet zo konden waarderen
J@n.
Echt interessant Elmar, bedankt voor het napluizen.
Gr. J@n.
tagrijn
Ik ben er ook geweest, maar door jouw artikel gaat het allemaal toch wat meer leven. Bedankt hiervoor!
rietepietz
in zijn tijd was zijn werk vrijwel geen cent waard en nú is het onbetaalbaar .Ik blijf dat heel vreemd vinden en denk éigenlijk dat geen enkel schiderij zoveel miljoenen waard kan zijn .
10y
Wat mooi dit achtergrond verhaal van een beroemd schilderij.