zondag 19 oktober 2008 1 Reactie St. Hubertus

Dit jaar is het thema van de speciale rondleidingen in jachthuis St. Hubertus:
“Helene Kröller-Müller een sterke vrouw”. Het is de bedoeling om door een bezoek te brengen aan diverse ruimtes in het jachthuis een goede indruk te geven wie Helene was, wat ze deed en wat haar bewoog. Terwijl er elke zondagavond de AVRO gezocht wordt naar Joseph ben ik ,als voorbereiding, op zoek naar Helene. Ik ben alleen zwaar in het nadeel met mijn zoektocht, waar we de Josephs elke zondagavond in levende lijve kunnen zien en horen is Helene al sinds 1939 niet meer onder ons. Ik moet het dus doen met wat er over en door haar is geschreven.

Dat is gelukkig wel heel wat maar ook weer niet alles want op dit moment zijn er twee promovendi bezig zich te verdiepen in het leven van Helene en Anton en zij hebben toegang tot materiaal waar nog nooit iemand toegang toe heeft gehad. Kortom ik zal het moeten doen met wat er nu aan gegevens is. Daarbij moet ik natuurlijk oppassen dat ik zo objectief mogelijk blijf en me niet laat meeslepen door de mythevorming die er rondom het leven van Helene intussen heeft plaatsgevonden.

Om te beginnen leek het me dus goed om zoveel mogeliijk feiten op een rijtje te zetten en tot slot te kijken wat voor beeld er dan ontstaat van Helene. In dit eerste deel zal ik met concentreren op haar jeugd tot ze in 1888 op negentienjarige leeftijd trouwt met Anton Kröller.

De jeugd van Helene.

Helene Emma Laura Juliane Müller wordt op 11 februari 1869 geboren in Horst (Dld). Ze heeft dan een oudere zus en een oudere broer en na haar zal er nog een zusje geboren worden. Het gezin behoord tot de gegoede middenklasse en Helene gaat naar een particuliere school. Ze heeft daar goed contact met een jonge lerares Henrika Rogge, de band wordt erg hecht en tot de dood van Henrika in 1937 blijven ze corresponderen.
Toen Helene negen was noteerde haar vader het volgende: ”Helene is een modelkind, stormachtig, wild en zweverig, maar aangenaam in haar doen, overigens, net als Gustav (haar broer) een zeer zwakke leerling. Op die laatste woorden moet hij als Helene veertien is (foto links boven) terug komen dan schrijft hij: “Helene is een eerste klas leerrat, zelfs zo erg dat wij haar leerzucht moesten beperken….. Van vijf uur ’s ochtends tot tien elf uur ’s avonds werd geblokt…”
Van jongs af aan had Helene grote belangstelling voor literatuur zelf zei ze daar het volgende over “De geschriften van grote mannen (o.a. Goethe, Lessing en Schiller) te lezen, hun leven en karakter te leren kennen, is en blijft voor mij het hoogste dat er bestaat.”
In deze periode logeerde Anton Kröller bij het gezin om ervaring op te doen in het bedrijf van Helene’s vader Müller & Co.
Uit haar dagboek blijkt dat Helene niet erg van uitgaan en feesten hield, zij hield zich liever bezig met serieuzere zaken. Tijdens de voorbereiding op haar geloofsbelijdenis raakt ze in conflict met haar predikant over haar interpretatie van de Heilige drie-eenheid.
Helene wilde het liefst door leren maar haar ouders hadden andere plannen. Helene moest een goede partij vinden en een liefhebbende moeder worden. Ze werd in 1885 naar een pensionaat in Brussel gestuurd om haar voor deze toekomst klaar te stomen.
In 1886 komt ze terug en neemt thuis de regie over het huishouden op zich terwijl haar moeder in Maagdenburg verblijft. Haar vader schrijft hierover in een brief aan haar moeder “Overigens kan ik je verzekeren, dat je huishouden zich in heel voortreffelijke handen bevindt. Helene vervult haar taken met een zekerheid alsof zij de zaak al sinds jaar en dag bestiert.”
Helene is inmiddels achttien jaar oud (foto rechts) als ze Anton Kröller weer ontmoet en Anton verliefd op haar wordt. Haar vader schijnt gezegd te hebben toen hij hoorde dat Anton een oogje op haar had :”Helene, als je het op de één of andere manier kan doen, dan doe het, want ik heb hem nodig.” Het bedrijf van vader Wilhelm had op dat moment grote problemen want Duitsland verkeerde rond 1885 in een economische crisis en Willem Kröller die de leiding had over het Rotterdamse filiaal van Müller & Co was door ziekte inmiddels arbeidsongeschikt geworden.
Helene stemt toe en op 15 mei 1888 trouwen Helene en Anton in de Johanniskirche in Düsseldorf. Na hun huwelijksreis naar Italië, waar ze onder andere Florence bezochten, gingen ze in een bovenwoning wonen aan de Kortenaerstraat in Rotterdam.

 (de eerste foto van Anton en Helene samen gemaakt in ca. 1880)

 

About the Author

Elmar

1 Reactie

  1. Henrik Kramer

    De woning aan de Kortenaerstraat no. 12 staat er nog steeds. Totaal verkrot en al 10 jaar leeg.
    Hij is deel van een prachtig woonblok uit 1863.
    De nummers 22 t/m 14 zijn recent gerenoveerd en in hun oude glorie hersteld.
    PvdA Wethouder Karakus (!) weigert nog steeds de woning no 12, waar het echtpaar Kroller-Muller de basis legde van vermogen en kunstverzameling, als belangrijk nederlands erfgoed te beschouwen en het verval te doen stoppen.
    Iedereen kan het zelf komen bekijken, 500 meter lopen van museum Boymans.
     

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

CommentLuv badge

Optionally add an image (JPEG only)